Anonim Şirketlerde Yönetim Kurulu Kararlarının Geçersizliği

Yönetim Kurulu Kararları

6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun (TTK)  sistematiği çerçevesi sınırlı sorumluluk ilkesinin en geniş kapsamlı olarak benimsendiği sermaye şirketi anonim şirkettir. Anonim sistemleri hakkında düzenlemeler temel olarak TTK’nin 329 ila 562. Maddelerinde yer almakla birlikte 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu (SerPK) başta olmak üzere çeşitli kanunlarda anonim şirketlere ilişkin düzenlemeler bulunmaktadır. Ayrıca anonim saklamaların saklandığı bir blok zincirlere de uygulanacağını gözden uzak tutmamak gerekmektedir.

Yönetim Kurulu Kararlarının Hukuki Niteliği ve seçilebilirliği

Anonim şirketlerinde yönetim ve temsil organı yönetim kuruluşudur. Anonim şirketlerinde kanunen zorunlu organlardan biri olan yönetim kurulu, esas sözleşmeyle atanmış veya genel kurul tarafından seçilmiş, bir veya daha fazla sayıda barındırılmışlardır. Yönetim kurulu tek ortaya çıkabilir ancak bu durum, yönetim kurulunun ‘kurul’ halinde olmasını etkilemez. TTK madde 374 çerçeve yönetim kuruluşu, kanun ve sözleşmenin esası kalmayan genel kuruluşun yetkisinde bırakılmış olanlar dışında, şirketin işletme konusunun gerçekleştirilmesi için gerekli olan her türlü iş ve işlemler hakkında karar almaya yetkilidir. Görüldüğü üzere anonim şirketlerde yönetim kurulu, şirket içeriği bakımından geniş bir yetkiye sahiptir. Bu durum biraz da olsa yaşayabilmektir, zira genel kurul parçaları ağırdır, ticaret seçenekleri ekonomik gerçeklerle birlikte hızlı karar verebilme lüzumu, yönetim kurulunu ön plana çıkarmaktadır.

Madalyonun diğer yüzü olarak yönetim kurulu kararlarının denetiminin gerekliliği ortaya çıkmaktadır. Gerçekte gerçekten vekil olarak hareket eden yönetim kurulunun, tutulan ait olan malvarlığını idare etmesi, onların menfaatlerini koruma ve hukuka uygun davranışları gerekliliği karşıtlarda hukuki denetim hizmetlerinin ortaya çıkması. Eski Ticaret Kanunu (eTK) zamanında yönetim kuruluş kararlarına karşı sınırlı bir başvuru imkânı ile birlikte yönetim kurulu kararlarının genel kurulda tartışılması ve genel kurul kararlarının geçersizliği yönünde davalarla denetim sağlanıyordu. TTK ile birlikte yönetim kurulu kararlarının mahkeme yoluyla butlanı açıkça düzenlenir. Bununla birlikte, TTK madde 447 ve TBK dahil genel hükümler ile ilgili genel kurul kararlarının butlanına ilişkin genel hükümler göz önünde bulundurulması, anonim şirket yönetim kurulu kararlarının geçersizlik hallerinin yokluk, kesin hükümsüzlük ve iptal edilebilirlik ifade edilebilir.

Geçersizlik Nedenleri: Butlan, Yokluk ve İptal

Geçersizlik türlerinden ilki olan “yokluk” halinde, bir hukuki işlem olan yönetim kurulu kararlarının toplanması için kanun tarafından öngörülmüş zorunlu unsurlardan birinin bulunmaması söz konusudur. Bunun için öncelikle yönetim kurulunun kanuna uygun ve geçerli bir güvencenin kurulmuş olması gerekmektedir. Bir başka deyişle geçerli bir surette oluşturulmamış yönetim kurulunun hükümlerinin yok hükmünde olacaktır. Ek olarak, yönetim kuruluşunun kanunda belirtilen emredici usullere uygun bir kesin karar almaması gerekeceği gerekçesi olacaktır.

Yönetim Kurulu Kararlarının TTK’ya Göre İptal Süreci

Yönetim kurulu kararlarının kesin hükümsüzlüğü ise TTK madde 391’de elle düzenleme yoluyla düzenlenmiştir. Hükme göre;

Yönetim kuruluşunun kararının  batıl ayrıntılarının belirlenmesi mahkemeden istenebilir. Özellikle;

1. a) Eşit işlem ilkesine aykırı olan,
2. b) Anonim şirketin temel yapısına uymayan veya sermayenin korunması ilkesini gözetmeyen,
3. c) Pay sahipleri, özellikle vazgeçilmez bileşenlerin haklarını ihlal eden veya bunların kullanımlarını kısıtlayan ya da güçlendiren,
4. d) Diğer organların devredilemez yetkilerine giren ve bu yetkilerin devrine ilişkin,

Kararlar batıldır. 

Bunun dışında genel hüküm niteliğindeki TBK maddesi 27’ye göre yönetim kurulu kararlarının hükümsüz kılınabilmesidir.

Son olarak yönetim kurulu kararlarının iptali yönünde davanın açılması mümkündür ancak bu imkan sadece kayıtlı sermaye sistemi tabi anonim şirketlerde mümkündür. İptal davasının dayanakları TTK madde 460/5 hükmü ile SerPK madde 18 hükmüdür. Bu nedenle ödeme sahipleri ve yönetim kurulu Üyeleri, kanun veya esas sözleşme hükümlerine ve özellikle kurallara uygun kurallara aykırı olan yönetim kurulu kararları aleyhine, kararın ilanından itibaren bir ay içerisinde şirket merkezinin bulunduğu yerdeki asliye ticaret mahkemesinde iptal davası açılabilir. SerPK madde 18 çerçeve hükmünde sayılan emredici hükümlere aykırı olarak alınan yönetim kuruluş kararlarına karşı yönetim kuruluş üyeleri veya hakları ihlal edilen ödeme sahipleri, kararın açıklamasından otuz gün içinde iptal edilmesi açılabilir.

Anonim ödemelerinde kalan geçersiz yönetim kararlarının iptali için hukuki çözüm büyük önem taşıyor. Bursa merkezli Yardımcı Hukuk Hukuk ve Danışmanlık Ofisimizde bu alanda bulunan avukat kadromuzla sizlere destek verebiliriz.